Finansal okuryazarlık neden önemlidir?
- Yiğitcan Erkan
- 1 Oca 2024
- 2 dakikada okunur
Bir kere, finansal okuryazarlığın borsada "trade etmekten", döziv veya altın alıp yastık altı yapmaktan çok daha öte bir şey olduğunu bilirsiniz.
Her şeyin bir zamanı olduğunu, zamanlamanın çok zor olduğunu, çok az kişiye, kim bilir ne oranda şansla nail olduğunu anlarsınız.
Örneğin iyi bir finansal okur yazar olursanız, borsa ile ilgili her kuralın her borsa için, veya ilgili kuralın tek bir borsa için her zaman geçerli olmayacağını bilirsiniz.
Bu açıdan bakınca, finansal okuryazarlığı artırmak için okunan kitaplarda verilen tavsiyelerin uygulanmasının veya yaşanmış başarılara giden yolların birebir yürünmesinin, ne o kitabı yazan kişinin başarılara & başarısızlıklara uğradığı borsalarda bugün yine geçerli olacağını, ne de bir başka piyasada geçerli olacağını düşünmezsiniz.
Gelişmekte olan ülkelerin borsa dinamikleri ile, gelişmiş ülkelerin borsa dinamikleri müthiş farklılıklar gösterir. Gelişmekte olan bir ülkede temettü yatırımı, uzun vadeli yatırımcı olmak, gelişmiş bir ülkenin borsasında temettü yatırımcısı, uzun vadeli yatırımcı olmaktan çok farklıdır. İlkinde genelde ne temettü elde ederseniz edin paranız erir, ikincisinde ise uzun vadede piyasanın çok çok üzerinde bir gelir elde edebilirsiniz.
Hele enflasyon hesabını bilmiyorsanız, gelişmekte olan ülkelerin borsalarında uzun vadeli yatırımcı olarak çok para kaybedebilirsiniz. .Yani, "Abi onlar alsatçı, silkelenecekler, ben uzun vadeciyim, vs." belli bir vadede geçerlidir, ötesinde değil. Bir de bunu global geçerliliği olan bir döviz birimi ile ölçün, manzarayı bir görün.
Bu demek değildir ki gelişmekte olan ülkelerin borsasında para kazanılmaz. Olabildiğince doğru zamanda girip, mümkün olan en doğru zamanda çıkarak büyük paralar yine kazanabilirsiniz. Ama o paraları kazanmayı bilmelisiniz. Şöyle kazanırsınız bunu yapın böyle kazanırsınız diyen "bilirkişiler", o tavsiyelerden para kazanabilseydi, size tavsiye vermekle zaman kaybetmezlerdi. Kaldıracını kredisini kullanır, yine örneğin asıl paraları tahvilden kazanacaklarını bilirler, borsada kağıtla sepetle zaman kaybetmezlerdi. Çok iyi bir yüzücü olabilirsiniz. Bildiğiniz sularda, örneğin Ege'nin turkuaz sularında keyifle yüzebilirsiniz. Ancak daha ilk adımda dibi gözükmeyen, kapkara, dalgalı, köpekbalıklı bir okyanusta yüzmek başka bir şeydir. Video izleyerek öğrenilecek iş de değildir.
Klasiktir, borsada para kazanmanın tek yolu, birilerinin (oldukça fazla sayıda birilerinin) para kaybetmesidir. Vergilerinizle, ucuza sattığınız işgücünüzle başkalarına yeterince para kazandırıyorsunuz. Kısa vadede voleyi vuracağım diye geçtim birikimlerinizi, geleceğinizi ipoteklemeyin.
Neyi neden yaptığınızı gerçekten bilmiyorsanız, yapmayın. Borsada da oynamayın, ehliyet de almayın, çocuk da yapmayın.
Comments